14.11. przypada Dzień Czystego Powietrza, skłaniający do zastanowienia się, jak poprawić jego stan, abyśmy mogli oddychać pełną piersią. W kwestii transformacji energetycznej, ekologicznego transportu czy zrównoważonej produkcji wiele zależy od wprowadzanych regulacji i działań podejmowanych przez rządy państw. Jednak każdy z nas może podjąć konkretne działania we własnym zakresie i wziąć realny udział w walce o czyste powietrze.

1.      Wybieraj ekologiczne środki transportu

Bezkonkurencyjnym środkiem transportu pod względem ekologii jest rower, który pozwala na szybkie pokonywanie zakorkowanych miejskich ulic przy zerowej emisji dwutlenku węgla. Według badań przeprowadzonych przez prof. Christiana Branda na Uniwersytecie Oksfordzkim, emisja CO₂ zmniejszyłaby się o ok. 10%, jeśli 10% populacji zastąpiłoby samochody rowerami[1]. Jeżeli z różnych względów nie możesz przesiąść się na rower, postaw na komunikację miejską, która nie tylko jest mniej szkodliwa pod względem zanieczyszczenia powietrza, ale również umożliwia szybsze przemieszczanie się w godzinach szczytu. Rozwiązaniem o dużym potencjale jest elektryczny transport publiczny oraz carpooling, czyli dzielenie auta w podróży do pracy i na dalszych odcinkach drogi.

2.      Kompostuj odpady roślinne

Nie należy palić liści, traw czy gałęzi. Dlaczego? Składają się one nie tylko z węgla i wody, ale też substancji pochodzących z gleby. Ich spalanie powoduje, że do powietrza emitowane są m.in. toksyczne i rakotwórcze dioksyny, pyły PM 2,5, PM 10 i azotany. Dlatego warto postawić w ogródku kompostownik lub przekazywać swoje odpady roślinne sąsiadowi kompostującego własne.

3.      Segreguj odpady

Segregowanie papieru, szkła, tworzyw sztucznych wraz z metalem oraz oddzielanie odpadów biodegradowalnych umożliwia ponowne użycie surowców. 59 kg makulatury ratuje 1 drzewo, a 1 szklana butelka to 4 godziny oświetlenia żarówką. Natomiast recykling aluminium obniża emisję gazów do atmosfery o 95%. Dzięki ponownemu wykorzystaniu surowców, zmniejsza się też ilość wysypisk, które wydzielają do atmosfery metan[2].

4.      Bierz udział w akcjach sadzenia drzew

Jedno dojrzałe drzewo pochłania 6-7 kg C0₂ rocznie, a ponadto obniża temperaturę i zmniejsza hałas, dlatego znaczenie parków i lasków jest bardzo ważne w miejscach zamieszkania. Wiosną i jesienią organizowane są programy sadzenia drzew – sąsiedzkie, lokalne lub ogólnokrajowe, inicjowane przez Lasy Państwowe. Staraj się śledzić komunikaty i angażować w akcje tego typu, aby okolica Twojego zamieszkania stawała się coraz bardziej zielona.

5.      Zmniejsz koszty użytkowania domu dla środowiska

Przed podjęciem decyzji o sposobie ogrzewania domu warto upewnić się, czy jest on odpowiednio przygotowany, aby działało efektywnie, a ciepło nie uciekało przez szczeliny budynku. Przed sezonem grzewczym najlepiej jest ocieplić ściany i stropy, uszczelnić okna i drzwi oraz zadbać o prawidłową wentylację. Ocieplony dom z drzwiami i oknami o dobrej izolacyjności termicznej wymaga mniejszej ilości energii do ogrzania, co stanowi oszczędność nie tylko dla środowiska, ale też portfela.

6.      Wymień „kopciucha”

Instytucje monitorujące jakość powietrza w Polsce zgodnie wskazują przestarzałe piece węglowe jako główne źródło pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5[3]. Wiele polskich miast np. Warszawa, Wrocław i Kraków, proponuje dotacje na wymianę „kopciucha”, które pokrywają cały koszt nowej instalacji. Można też pozyskać dofinansowanie z programu „Czyste Powietrze”. Dobrym rozwiązaniem jest kominek gazowy lub biokominek, ewentualnie urządzenie niskoemisyjne. W dążeniu do poprawy jakości powietrza najkorzystniejszą dla środowiska opcją jest wspieranie w miarę możliwości ogrzewania domu energią odnawialną.

7.      Postaw na ekoenergię, np. fotowoltaikę

Zastąpienie tradycyjnych źródeł energii jest kluczowe, jeśli chcemy oddychać czystym powietrzem. Zarówno w przypadku osób prywatnych jak i firm, instalacja fotowoltaiki na dachu lub pobliskim gruncie pozwala uzyskać energię elektryczną bez emisji szkodliwych substancji. W ten sposób PV ogranicza emisję dwutlenku węgla i dwutlenku azotu do atmosfery i przyczynia się do zmniejszenia poziomu smogu.

8.      Folie grzewcze - ogrzewanie bez „kopcenia”

Z energią wyprodukowaną przez instalację fotowoltaiczną doskonale współpracują folie grzewcze, zapewniające ciepło w domu bez szkody dla środowiska. Zasadą ich działania jest technologia podczerwieni, poprawiająca komfort cieplny mieszkańców. Folie to rozwiązanie nie tylko podłogowe – można je zainstalować również na ścianach i suficie. Nie powodują one cyrkulacji powietrza, dlatego nie unosi się w nim kurz, bakterie i pyłki, a idealna wilgotność zapewniona przez IR, chroni śluzówki przed wysychaniem.

9.      Ogranicz mięso, szczególnie wołowinę

Hodowla zwierząt w Europie jest odpowiedzialna za produkcję 17% gazów cieplarnianych[4], a najbardziej emisyjnym mięsem jest wołowina. Raport Greenpeace podaje, że hodowla zwierząt generuje więcej CO2 niż wszystkie auta na europejskich drogach. Jeśli wegetarianizm czy weganizm jest dla Ciebie zbyt restrykcyjny, możesz postawić na zyskujący na popularności fleksitarianizm, czyli dietę ograniczającą spożywanie mięsa i jego przetworów na rzecz produktów roślinnych[5]. Dopuszcza ona jedzenie mięsa, ale nie częściej niż raz w tygodniu.

10.      Przekonaj rodzinę i znajomych do zmian

Swoją postawą możesz zarażać otoczenie i inspirować je do zmian. Czyste powietrze to wspólne dobro, dlatego jest to częsty temat podejmowanych inicjatyw w lokalnych społecznościach. Jeśli w sąsiedztwie znajduje się budynek, który mimo apeli wciąż obniża jakość powietrza w okolicy, można zgłosić go na https://www.karnykopciuch.pl/, a sąsiad zostanie skutecznie zachęcony do zmiany źródła ciepła.

--------------------------------------------------------------------------------------------